LASTİK NEDİR?

Üstün bir teknoloji eseri olan lastik, aracın yerle tek temas noktasıdır. Bu temas noktasının alanı, her lastik için bir kartpostal büyüklüğündedir. Lastik çeşitli fonksiyonlarını yerine getirmek için, işte bu birkaç santimetre karelik alanla yetinmek zorundadır. Lastiğin en kıymetli fonksiyonlarını ise şöyle sıralayabiliriz:
Taşımak: Aracı ve tüm yükünü taşımak, lakin tıpkı vakitte kalkış ve fren anında ortaya çıkan büyük yük transferine direnç göstermek.

Aktarmak: Fren yapıldığında ve viraj alırken motorun gerekli gücünü aktarmak.
Yönlendirmek: Yolun durumu ve iklim koşulları ne olursa olsun, aracı büyük bir emniyetle yönlendirmek.
Pürüzlerin tesirini azaltmak: Sürücünün ve yolcuların konforunu sağlamak, aracın uzun ömürlü olması için yolun pürüzlerinin tesirini azaltmak.
Uzun ömürlü olmak: Performansını milyonlarca lastik zamanı boyunca en üst seviyede tutmak için uzun ömürlü olmak.Lastiklerinizin bütün özelliklerinden en güzel biçimde faydalanmanız için bu broşürdeki bilgi ve teklifleri dikkatlice okumanızı tavsiye ederiz.

Lastik aracın yerle temas noktasıdır.

Bir lastik üzerindeki bilgiler nasıl okunur ?

1 ) “Bib”, aşınma göstergesinin yerini belirler. (Bibendum: Michelin’in sembolik lastik adamı)
2 ) Lastiğin deseni : MXV3A
3 ) Tescilli Marka
4 ) Lastiğin eni = l 85mm
5 ) Lastiğin serisi (H/S %55]
6 ) Lastik konstrüksiyonu: R (Radyal)
7 ) Jant çapı 15 inç
8 ) Lastik başına 487 kg 9) Hız kodu: (V= 240km/h) 10 ) Şambrelsiz lastik: Tubeless

l – Lastiğin değiştirilme zamanını gösteren “bibendum”
2-Lastiğin deseni (MXV3A)
3-marka – MICHELIN
4 – Lastiğin kesit genisjiği(l 95 mm)
5 – Lastiğin serisi (H/S Q/o55)
6 – Yapı (R: Radyal)’
7 – Jant çapı (15 inç)
8 – Yük endeksi (83)
9 – Hız kodu (V=240km/h)
10-Tubeless lastik

AZAMI HIZ KODLARI

M: 160 km/h Q: 160 km/h R: 170 km/h S: 180 km/h T: 190 km/h H: 210 km/h V: 240 km/h Z: 240 km/h üzerindeki hızlar W: 270 km/h Y: 300 km/h

UYGUN ŞİŞİRİN

Azami performans sağlamak ve kendi emniyetiniz için lastiklerinizi uygun şişirin.
Lastiklerinizin basıncını, stepneniz de dahil olmak üzere/ denetim edin.Normal kaideler altında, lastiklerinizin basıncı sistemli olarak düşer.

Lastiklerinizin, basıncı onbeş günde bir, soğukken, yani, aracınızı kullandıktan en az bir saat yahut düşük süratte iki üç kilometre kullandıktan sonra, denetim edilmelidir.Araç seyir halindeyken, lastiklerin basıncı artar, bu nedenle muhakkak, yeni durdurulmuş olan bir aracın lastiklerini indirmeyin. Sıcak lastiklerin basıncının, soğuk haldeki basınçtan en az 4 psi daha fazla olduğunu unutmayın.
Lastikleri fazla şişirmeniz gereken durumlar: Yüksek süratte uzun bir yol yapmanız gerekiyorsa yahut aracınızın yükü fazlaysa, lastiklerinizin basıncını arttırmanızda fayda vardır.
Bunun için, araç üreticisinin tavsiye ettiği yüklü yahut uzunyol basınçlarını kullanınız. Araç üreticisinin basınç tavsiyesini kapı içlerinde, bagaj kapağının içindeki etiketlerde yahut aracın el kitabında bulabilirsiniz.

Yeterince şişirilmemiş lastikler: Gereğince şişirilmediklerinde lastiklerinizin kenarlarına olağandan fazla yük biner; bu da lastik karkasının gereğinden fazla yorulmasına, darbelere karşı daha kırılgan olmasına, lastiklerin ısısının artmasına ve olağandışı bir aşınmaya neden olur.Bunun sonucu olarak, lastiklerinizin maruz kaldığı telafi edilmez ziyan, anında yahut daha sonra lastiğin patlamasına neden olur.
Her seyahatten evvel ve sonra, lastiklerinizin basıncını denetim edin.Lastiklerin basıncı düştüğünde, nedenin bulunması ve gerekiyorsa lastiğin tamiri için kesinlikle bir lastik tamircisine başvurulması gerekmektedir.
Sübap: Lastik için hayati ehemmiyeti olan bu modül her yeni lastik değişiminde kesinlikle değişmelidir.

Sübap kapağı:Görünürde gereksiz bir detay üzere görünüyorsa da, lastiğinizin hava kaçırmaması için çok değerli bir ögedir. Lastiklerin her basınç denetiminden sonra, temizlenerek yerine takılmalıdır.
Karavan yahut tekne çeken araçlar…
Bu özel hallerde, römorkun aracın yükünü arttırdığı unutulmamalıdır. Hasebiyle aracınızın art lastiklerinin basıncının arttırılması gerekmektedir.Daha fazla bilgi için Michelin bayilerine başvurabilir, bu mevzudaki uzmanlığımıza güvenebilirsiniz.

ÖZEN GÖSTERİN,LASTİĞİNİZİN ÖMRÜ UZASIN

Lastikleriniz, performanslarından hiçbir şey kaybetmemeleri için, tertipli olarak ve her uzun yoldan evvel kesinlikle denetim edilmelidir.Şu akıldan çıkarılmamalıdır ki, bakım, aracın genel durumu, kullanma stili ve yolların durumu, lastiklerin ömrünü büyük ölçüde tesirler.Belli bir süratten itibaren ortaya çıkan titreşimleri önlemek için, balans ayarını bir uzman yapmalıdır, çünkü bu süreç, teknik bilgi ve özel aygıtlar gerektirmektedir.

Lastiklerinizin aşınmasını ve ömrünü etkileyen faktörler:

Aracın özellikleri (ağırlık, güç, …), yolların güzergahı (düz, virajlı), yol kaplaması (düzgün satıh, bozuk satıh), aracın mekanik durumu (ön rot ayarı, art rot ayarı, amortisör ve frenlerin durumu …), kullanma usulü (ani kalkış,kazık fren, viraj alış hızı…), hız (lastikler, düz yolda, 120 km/h’lik bir hızda, 70 km/h hızda olduğundan iki misli daha çok aşınırlar.),ortam sıcaklığı.Lastiklerin basıncı şayet gerekli seviyede değilse, lastikler daha çabuk ve sistemsiz halde aşınırlar.

Bundan diğer istek dışı meydana gelen darbeler de (kaldırıma vurma, yol üzerindeki çukurlar) aracın mekanik birtakım aksam ayarının bozulmasına yahut tahribatına neden olabileceği üzere lastiklerin içten hasar görmesine de neden olabilir; bu hasarın sonuçları, bazen çok sonra ortaya çıkabilir.

Lastiklerinizin sistemli denetim edilmesi sayesinde, kusurları (anormal aşınma, basınç düşmesi…) belirleyebilir ve vaktinde tedbirini alabilirsiniz. Lastiğin kalitesini koruyabilmek için, en ufak bir kuşkunuz olduğunda, sürüş konforunuz ve emniyetiniz için bir Michelin uzmanına danışın.

LASTİKLERİNİZİN AŞINMASINI YAKINDAN İZLEYİN.

Lastiklerinizin dişini (desenini) denetim ederek aşınmalarını izleyebilirsiniz.Lastik deseni, bilhassa ıslak tabanda çok değerli bir emniyet faktörüdür.Bütün lastiklerde l .6 mm kalınlığında bir aşınma göstergesi bulunur.Michelin lastiklerinde bu gösterge, lastiğin yan omuzunda bulunan Bib (Michelin’in lastik adamı) ile belirtilmiştir.

Lastiklerinizin aşınma derecesini saptamak için bu göstergeye bakmanız kafidir. Lastikleriniz yasal aşınma hududuna gelmemiş olsalar bile, lastiğinizin su boşaltma suratı aşınma ile azalmış olacaktır.

AKILLI SECİM, HUZURLU SÜRÜŞ

Aracınızın orjinal lastikleri, onun performansını azami seviyeye ulaştıracak biçimde seçilmiştir. Fakat siz kullanma stilinizi, iklim koşullarını, yolların durumu ve uzunluğunu göz önünde bulundurarak, diğer bir seçim yapabilirsiniz. Lakin, her şartta, size, kullanma koşullarınıza en uygun tahlili teklif edecek bir Michelin bayiine danışmanız menfaatinize olacaktır.

Lastik takma, değiştirme, rot ayarı, uzman işidir:
Yanlış takılmış yahut değiştirilmiş bir lastik, hem kendi performansını azaltır, hem de sizin emniyetinizi tehlikeye sokar.

Bir lastiğin takılması ve balans ayarının yapılması profesyonel işidir.Özel durumlar ve süreksiz olarak kullanılan stepneler dişinde birebir aks üzerine monte edilen lastikler birbirinin tıpkı olmalıdır.Aracın yola yeterli intibakı için, en yeni yahut en az aşınmış lastikler, araç ister önden ister arttan çekişli olsun, mutlakı art dingile takılmalıdır. Patlama halinde gerekli muayenede sonra, bir lastik tamircisi, lastiğin tamirine karar vermelidi ve tamir için kesinlikle mantar yama tabir edilen yama terci edilmelidir. Hiç bir vakit sıcak tamir ve fitilli tamir yaptırmayınız.

Sübap ve iç lastiğin her müdahaleden sonra, değiştirilme: tavsiye edilir.Tubless bir lastiğe iç lastik konulması tavsiye edilmez.Çivili lastiklerin kullanımı değişik ülkelerde yönetmeliklerle düzenlenmiştir, bu lastikleri taktırmadan evvel, ilgili yönetmelik hakkında bilgi edinmenizde fayda vardır.
Dikkat: “M+S” kar lastiklerinin hız kapasitesi, aracın orjinal lastiklerinden daha düşük olabilir. Bu hallerde seyir hızı bu tahditlere uygun olarak düşürülmelidir.

İlerlemenin Sırrı Sürekli Yenilik.

1889 yılında Edouard Michelin, kendi ismini taşıyan şirketin başına geçer.Çok az bir vakit sonra da, değiştirilebilen bisiklet lastiğinin patentini alır ve şirket bütün gücünü, lastik tekniğinin gelişmesine adar. Böylelikle, 1895 yılında, dünya tarihinde birinci kez, “l Eclair” (şimşek) ismi verilen araba, şişirilebilen lastikli tekerler üzerinde yürütülür.

Paris – Bordeaux – Paris yarışına katılan bu araba, bu lastiğin o vakte kadar kullanılan dolgu lastikten çok daha âlâ performans verdiğini ortaya koyar. 1898 yılında yaratılan Bibendum tiplemesi (Michelin ‘in sembolü lastik adam), araştırmadan yeniliğe, bisiklet lastiğinden, uçak lastiğine kadar bütün tekerlekli araçlarda lastik kullanımının öncülüğünü yapan şirketin sembolü olur.

1946 yılında, çelik gövdeli radyal lastik patentinin şirketçe alınması, dünya nakliyeciliğinde yeni bir çığır açar.Böylece daima yenilenme ve ileri teknoloji sayesinde, Michelin, lastik piyasasında dünya başkanı olur.

Bir araç ile zemin arasındaki tek ilişki lastiktir.
Bir otomobil lastiğinin zeminle temas alanı avuç içi büyüklüğündedir.
Yandaki resim lastiğin ağır yol şartlarında zeminle temasını göstermektedir
Arabanızın performansına uygun lastiği nasıl seçmelisiniz ?
• Lastiğin hız ve yük endeksi takılacağı aracın teknik özelliklerine göre belirlenir.
• Lastiğin ebadı, hız ve yük endeksleri, araç üreticisi firma tarafından en konforlu ve emniyetli kullanımı sağlamak amacına yönelik olarak belirlenmiştir.
• Hız endeksi yalnızca ulaşılması gereken hız sınırını değil, aynı zamanda aşağıdaki üç ana özelliği bir araya getiren direnç endeksine karşılık gelir.

ISLAK YOLDA TUTUŞ

110 km/s’te yeni Lastik 110 km/s’te 3 mm Kullandığınız lastiklerin diş derinliği l .6 mm’ye düştüğünde emniyetiniz için yeni lastiklerle değiştirmelisiniz.
•Yandaki fotoğrafta görüldüğü üzere yeni lastik, suyu çok rahat bir biçimde boşaltırken, kullanılmış lastik suyu boşaltamadığından tehlikeli bir sürüş arzedecektir.

Neden her yeni lastikle beraber sübabın da değiştirilmesi şarttır?

– Sübap kullanılır.
– Subap eskir. ,
– 1 OOkm/s hızla 195/70×14 ebadmdaki lastiğin üzerinde l .7 kg’lık merkezkaç kuvvet uygular.
– Eğer subap uzun süredir kullanılıyorsa, lastiğe her müdahelede veya her lastik değişiminde yenilenir. Su geçİrmezlığıin sağlanması için bir subap kapağı Kullanılması şarttır.
Sübap/ lastiğin hava gecirmezliğini dolayısıyla uzun ömür ve emniyetini sağlar
• Kullanım esnasında subap merkezkaç kuvveti ve yorulma nedeniyle aşınır (Saatte 100 km hızla 195/70 R 14 ebadında tekerleğe takılan subap l .7 kg’lik dengesiz yük uygular)
• Tasarruf amacıyla yeni subap alınmaması durumunda, lastiğin uzun ömür ve emniyeti tehlikeye düşecektir.

TAŞIMAK YÖNLENDİRMEK HIZLANDIRMAK FRENLEMEK

Balans ayarı dönen parçaların düzensiz titreşimlerini önlemek amacıyla gereklidir.
Lastik ve dolayısıyla araç dengelenmediği takdirde:
• Sürüş konforunda azalma
• Lastiğin süspansiyon, direksiyon, dönüş unsurlarında bozulma meydana gelecektir.
Sürüş esnasında titreşimler hissedilmez. Araç tarafından bu titreşimler yok edilse dahi ön jantlarda olduğu gibi arka jantlarda da balanslarına çok önemlidir. Balanssızlık aracı kullanırken hissedilmese bile araca zarar veriyor olabilir. Bu nedenle hem ön hem arka lastiklere balans işlemi uygulanmalıdır.

BIJONLARI SIKARKEN TORKMETRE KULLANMALIDIR

Jantlar araca takılırken bijonlar gereğinden fazla sıkılmamalı ve torkmetre kullanılmalıdır.
Bijonlarm dengeli sıkılması:
•Jant ve aksların yıpranmasını önleyecektir.
• Tüm bijonların eşit oranda sıkıştırılmasını sağlayacaktır.
• Lastiğin çıkarılmasını kolaylaştıracaktır.

Lastik hava basıncı neden ve nasıl kontrol edilmelidir ?

Şayet lastik olması gerektiğinden %20 eksik şişirilirse, lastik ömrü aşağı üst %30 oranında azalır.
Doğru basınç, lastiğin uzun ömür ve emniyetin sağlayan en kıymetli faktördür. Basınç, lastik soğuk iken denetim edilmelidir. Lastik sıcak iken basınç denetimi yapılırsa, tavsiye edilen basınç oranına en az 4 psi ek edilmelidir. Lastik basınçları tertipli olarak denetim edilmelidir (en az onbeş günde bir)
Lastik hava basınç düşüklüğü aşağıdakilerle açıklanabililir
• Kullanımdan dolayı lastik havasının doğal olarak düşmesi
• Hava sıcaklığındaki değişmeler.
• Yabancı bir cismin (çivi vb) lastiğe batması sonucu. Tubless lastiklerde çivi lastikten çıkmadığı sürece lastiği havası büsbütün boşaltmaz. Lakin lastiğin hareketinde ötürü çivi yerinde kalsa bile hava kaçırır.

Lastik hava basıncı nasıl ayarlanmalıdır ?

Lastik şişirme basıncı aracın kullanımına bağlıdır.
Tavsiye edilen basınç, araçtan araca farklılık gösterebilir. Her şartta araç üreticisinin tavsiyesine uyunuz. Karavan, römork ve tekne taşıyıcı üzere çekilen araçların lastiklerine özel basınç uygulanmalıdır.
Neden yeni ve az kullanılmış lastikler geriye takılmalıdır ?

DEĞİŞME VAKTİ GELMİŞ

Ani frenleme, keskin virajları dönme ve bilhassa kaygan yüzeyler üzere sıkıntı durumlarda yol hakimiyetini sağlayabilmek için yeni yahut az kullanılmış lastikler kesinlikle art dingile takılmalıdır.
Resim l: Birçok araçlar önden çekişlidir. Yani ön lastikler art lastiklere göre daha süratli aşınır. Şoförler genelde öne daha az tutunan lastiğe alışkındır.
Resim 2: Yeni lastikler öne takılırsa
1 ) Aracın hareketleri farklılaşacak, kullanıcı adaptasyon zahmeti çekecektir. Aracın yol tutuşu aksine dönecektir
2 ) Kayan bir yolda, evvel denetim edilemeyen aksta, yani art taraftaki tutuş gücü azalacaktır.
Resim 3: Yeni lastikler geriye takılırsa:
1 ) Araç hareketleri, şoförün alışkın olduğu olağan haline dönecektir (Yol tutuşu eskisinden daha fazla oranda sağlanacaktır)
2 ) Şoförün denetim edemediği art dingil lastiklerinin yol tutuş kabiliyeti artar. Şayet lastikler kısmen yeniyse yerlerinde bırakılmalıdır.
• Şayet lastikler kısmen yeniyse yerlerinde bırakılmalıdır.

Araç geometrisi neden iyi ayarlanmalıdır ?

Negatif kamber Olumlu kamber
Dönen aksamın geometrik bozukluğu lastiklerin çabuk aşınmasına/ hatta yol üzerindeki hareketlerinin bozulmasına ve araç emniyetinin azalmasına sebep olacaktır. Lastik paralelliği sistematik olarak denetim edilmelidir.
Bu nedenle aracınızı nizamlı olarak bir rot ayar servisinde denetim ettiriniz.

Lastik tamiri bir profesyonelin işidir.

Her türlü delinmede lastiğin tamir edilebilmesi için janttan sökülmesi gerekmektedir.

• Lastikteki birtakım delinmeler yalnız içeriden görülebilir
• Üstteki iki biçim kullanıcıya gösterilerek izah edilmelidir.
• Lastiğin aşınma derecesine bakarak tamirin gerekliliğine karar verilmelidir.
• Teknik açıdan yanlışsız yamalar